Τεχνολογία και Κοινωνίες – Μια Σχέση Αλληλεπίδρασης

Η σχέση ανάμεσα στην τεχνολογία και τις κοινωνίες είναι μία σχέση αλληλεπίδρασης. Από τη μία οι κοινωνίες εξελίσσουν τεχνολογίες ως μέσα για την επίτευξη σκοπών και από την άλλη η χρήση των τεχνολογιών από τους ανθρώπους συντελεί σε κοινωνικές αλλαγές.
Εξαιτίας όμως του ότι οι σημερινές κοινωνίες είναι ιεραρχικές και διαστρωματωμένες, τόσο η επιλογή των σκοπών, που υπηρετεί η τεχνολογία, όσο και οι κοινωνικές αλλαγές, που συντελούνται, καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από τα εκάστοτε κυριαρχικά σε αυτές συμφέροντα.
Συνεπώς, η τεχνολογία ως μέσο επίτευξης σκοπών και ως μοχλός κοινωνικής αλλαγής αποτελεί αναγκαστικά ένα κρίσιμο πεδίο πάλης για τα κοινωνικά κινήματα στο δρόμο προς την κοινωνική απελευθέρωση.

Τεχνολογία & Κοινωνική Αλλαγή

Η τεχνολογία δεν είναι από μόνη της ούτε μόνο αρνητική ούτε μόνο θετική ούτε ουδέτερη αλλά ούτε αποτελεί και από μόνη της παράγοντα κοινωνικής αλλαγής. Έχει όμως συγκεκριμένες κάθε φορά ιδιότητες, προεκτάσεις και προοπτικές.
Η διαμόρφωση και η χρήση/εκμετάλλευσή της εναπόκειται λοιπόν στον ανθρώπινο παράγοντα και κρίνεται ανάλογα με την εκάστοτε κατανομή δυνάμεων στον κοινωνικό ανταγωνισμό.
Έτσι, οι σύγχρονες τεχνολογίες μπορούν να δημιουργούν τις προϋποθέσεις τόσο για νέες μεθόδους και τακτικές κυριαρχίας πάνω στις κοινωνίες όσο και, την ίδια ώρα, για νέες δυνατότητες και προοπτικές για τη συνεργασία και την αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων, τη δημοκρατική συμμετοχή και την κοινωνική απελευθέρωση.

Η Διαμόρφωση της Τεχνολογίας ως Κρίσιμο Πεδίο Πάλης

Η δημιουργία και πραγμάτωση των απελευθερωτικών προοπτικών των σύγχρονων τεχνολογιών δεν εναπόκειται σε μία αναπόδραστη αλληλουχία ιστορικών γεγονότων αλλά στην ανθρώπινη συλλογική δράση. Τα κινήματα, που αγωνίζονται για την κοινωνική απελευθέρωση, οφείλουν να αναγνωρίζουν τη διαμόρφωση και εφαρμογή των τεχνολογιών αυτών ως ένα κρίσιμο πεδίο πάλης.
Ο στόχος της συλλογικής τους δράσης θα πρέπει να είναι διττός, δηλαδή να κατευθύνεται τόσο προς την πραγμάτωση τέτοιων απελευθερωτικών προοπτικών όσο και προς την καταπολέμηση τεχνολογικών επιλογών, που ενισχύουν την κυριαρχία μέσα στις κοινωνίες.

Πληροφορική & Επικοινωνίες

Οι σύγχρονες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών συνοψίζουν με τον πιο έντονο τρόπο τις αντιφάσεις, που αναφέρονται παραπάνω. Ενώ αναπτύχθηκαν αρχικά για στρατιωτικούς σκοπούς, εγγενή τους χαρακτηριστικά είχαν απρόβλεπτα για τους σχεδιαστές τους αποτελέσματα, όταν υιοθετήθηκαν στην οικονομία και στην επιστημονική έρευνα.
Σήμερα, βρίσκονται στην καρδιά των υπό εξέλιξη κοινωνικών αλλαγών. Αποτελούν αίτιο και ταυτόχρονα αποτέλεσμα της παγκοσμιοποιημένης καπιταλιστικής οικονομίας και της μετάβασης σε μία μεταβιομηχανική κοινωνία και, ταυτόχρονα, μέσο για μία άνευ προηγουμένου έκρηξη επικοινωνίας και δημιουργικότητας ανάμεσα στους ανθρώπους.
Οι ίδιες τεχνολογίες από τη μία χρησιμοποιούνται από την κυριαρχία για την ενίσχυση της επιτήρησης πάνω στις κοινωνίες και την ενίσχυση των οργανωτικών της υποδομών αλλά από την άλλη δίνουν ώθηση σε έναν μετασχηματισμό της δημόσιας σφαίρας προς την κατεύθυνση της κοινωνικής απελευθέρωσης και στην ανάδειξη μετακαπιταλιστικών μορφών άυλης οικονομίας.